Hemiphyllodactylus

Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.
Vai alla navigazione Vai alla ricerca
Come leggere il tassoboxProgetto:Forme di vita/Come leggere il tassobox
Come leggere il tassobox
Hemiphyllodactylus
Esemplare di Hemiphyllodactylus titiwangsaensis
Classificazione scientifica
DominioEukaryota
RegnoAnimalia
SottoregnoEumetazoa
PhylumChordata
ClasseReptilia
OrdineSquamata
SottordineSauria
InfraordineGekkota
FamigliaGekkonidae
GenereHemiphyllodactylus
Bleeker, 1860
Specie
vedi testo

Hemiphyllodactylus Bleeker, 1860 è un genere di gechi il cui areale si estende dall'India ad Ovest e dalla Cina a Nord, verso sud, comprendendo tutto il sud-est asiatico e buona parte dell'Oceania.[1]

Pieter Bleeker non ha fornito spiegazioni sull'etimologia del nome di questo genere, limitandosi a sottolineare la somiglianza con il genere Hemidactylus.[2]

Il tronco, le dita delle zampe anteriori e delle zampe posteriori sono sottili. Le dita terminano con la penultima articolazione che si allarga in maniera consistente, e questa parte più ampia ospita le lamellae; i pollici al contrario sono solo rudimentalmente sviluppati e privi di artigli o con artigli molto poco sviluppati (e ciò lo distingue dal genere Hemidactylus). Le pupille sono verticali. Il dorso è ricoperto di piccole scaglie granulari. I maschi presentano pori preanali e femorali.[2][3][4][5]

Nel genere Hemiphyllodactilus si registrano sia specie unisessuali, che si riproducono per partenogenesi (ad esempio Hemiphyllodactylus typus), che specie bisessuali (come Hemiphyllodactylus aurantiacus).[6]

La riproduzione sessuata è più frequente tra le specie che vivono nelle foreste dell'entroterra.[6]

Distribuzione

[modifica | modifica wikitesto]
Hemiphyllodactylus typus

Il genere è diffuso nell'Asia meridionale, nell'Asia orientale, nel Sud-est asiatico e in Oceania.[1]

Specie del genere Hemiphyllodactylus sono presenti nei seguenti paesi: Brunei, Cambogia, Cina (compreso Hong Kong), Isole Cook, Timor Est, Fiji, India, Indonesia, Giappone, Laos, Malaysia, Myanmar, Nuova Caledonia, Palau, Papua Nuova Guinea, Filippine, Pitcairn, Singapore, Isole Salomone, Sri Lanka, Thailandia, Tonga, Vanuatu, Vietnam, Samoa.[1]

Una specie, la specie tipo Hemiphyllodactylus typus, risulta essere stata accidentalmente introdotta dall'uomo anche in Nuova Zelanda, Polinesia francese e Taiwan, oltreché in Africa (Réunion e Mauritius) e negli Stati Uniti d'America (Hawaii).[1][6]

È un genere ad alto tasso di endemismo: delle 56 specie registrate,[1][7] 54 sono endemiche.[1] La specie con la più ampia diffusione è Hemiphyllodactylus typus, il cui areale si estende dalle isole Mascarene alla Polinesia;[6] Hemiphyllodactylus insularis è diffuso su un'ampia area delle Filippine meridionali; tutte le altre specie hanno invece una diffusione limitata ad aree ristrette, spesso montuose o insulari.[1]

Hemiphyllodactylus aurantiacus
Hemiphyllodactylus chiangmaiensis
Hemiphyllodactylus jnana
Hemiphyllodactylus khlonglanensis
Hemiphyllodactylus pardalis
Hemiphyllodactylus simaoensis
Hemiphyllodactylus yanshanensis

Il genere è stato descritto per la prima volta nel 1860 da Pieter Bleeker quando descrisse la specie tipo Hemiphyllodactylus typus.[1][4][6][2] Molte delle attuali specie erano state inizialmente descritte come sottospecie della specie tipo, o registrati come esemplari della stessa. Nel corso degli anni, studi più approfonditi hanno portato al riconoscimento di numerose nuove specie.[6]

Al dicembre 2023 sono elencate 56 specie:[1][7]

  1. Hemiphyllodactylus arakuensis Agarwal, Khandekar, Giri, Ramakrishnan, & Karanth, 2019
  2. Hemiphyllodactylus aurantiacus (Beddome, 1870)
  3. Hemiphyllodactylus banaensis Ngo Van Tri et al., 2014
  4. Hemiphyllodactylus bintik Grismer et al., 2015
  5. Hemiphyllodactylus bonkowskii Nguyen, Do, Ngo, Pham, Pham, Le, & Ziegler, 2020
  6. Hemiphyllodactylus cattien Yushchenko, Grismer, Bragin, Dac & Poyarkov, 2023
  7. Hemiphyllodactylus changningensis Guo et al., 2015
  8. Hemiphyllodactylus chiangmaiensis Grismer, Wood & Cota, 2014
  9. Hemiphyllodactylus cicak Grismer et al., 2016
  10. Hemiphyllodactylus dalatensis Do, Nguyen, Le, Pham, Ziegler, & Nguyen, 2021
  11. Hemiphyllodactylus dupanglingensis Zhang, Qian, & Yang, 2020
  12. Hemiphyllodactylus dushanensis (Zhou & Liu, 1981)
  13. Hemiphyllodactylus engganoensis Grismer et al., 2014
  14. Hemiphyllodactylus flaviventris Sukprasert, Sutthiwises, Lauhachinda, & Taksintum, 2018
  15. Hemiphyllodactylus ganoklonis Zug, 2010
  16. Hemiphyllodactylus goaensis Khandekar, Parmar, N Sawant, & Agarwal, 2021
  17. Hemiphyllodactylus harterti (F. Werner, 1900)
  18. Hemiphyllodactylus hongkongensis Sung, Lee, Ng, Zhang, & Yang, 2018
  19. Hemiphyllodactylus huishuiensis Yan, Lin, Guo, Li, & Zhou, 2016
  20. Hemiphyllodactylus indosobrinus Eliades, Phimmachak, Sivongxay, Siler, & Stuart, 2019
  21. Hemiphyllodactylus insularis Taylor, 1918
  22. Hemiphyllodactylus jinpingensis (Zhou & Liu, 1981)
  23. Hemiphyllodactylus jnana Agarwal, Khandekar, Giri, Ramakrishnan, & Karanth, 2019
  24. Hemiphyllodactylus khlonglanensis Sukprasert, Sutthiwises, Lauhachinda, & Taksintum, 2018
  25. Hemiphyllodactylus kiziriani Nguyen et al., 2014
  26. Hemiphyllodactylus kolliensis Agarwal, Khandekar, Giri, Ramakrishnan, & Karanth, 2019
  27. Hemiphyllodactylus kyaiktiyoensis Grismer, Wood, Quah, Thura, Oaks, & Lin, 2020
  28. Hemiphyllodactylus larutensis (Boulenger, 1900)
  29. Hemiphyllodactylus linnwayensis Grismer et al., 2017
  30. Hemiphyllodactylus longlingensis (Zhou & Liu, 1981)
  31. Hemiphyllodactylus lungcuensis Luu, Nguyen, Do, Pham, Hoang, Nguyen, Le, Ziegler, Grismer & Grismer, 2023
  32. Hemiphyllodactylus margarethae Brongersma, 1931
  33. Hemiphyllodactylus minimus Mohapatra, Khandekar, Dutta, Mahapatra & Agarwal, 2020
  34. Hemiphyllodactylus montawaensis Grismer et al., 2017
  35. Hemiphyllodactylus nahangensis Do, Pham, Phan, Le, Ziegler, & Nguyen, 2020
  36. Hemiphyllodactylus ngwelwini Grismer, Wood, Quah, Thura, Oaks, & Lin, 2020
  37. Hemiphyllodactylus ngocsonensis Nguyen, Do, Ngo, Pham, Pham, Le, & Ziegler, 2020
  38. Hemiphyllodactylus nilgiriensis Agarwal, Bauer, Pal, Srikanthan, & Khandekar, 2020
  39. Hemiphyllodactylus pardalis Grismer, Yushchenko, Pawangkhanant, Naiduangchan, Nazarov, Orlova, Suwannapoom, & Poyarkov, 2020
  40. Hemiphyllodactylus peninsularis Agarwal, Bauer, Pal, Srikanthan, & Khandekar, 2020
  41. Hemiphyllodactylus pinlaungensis Grismer, Wood, Quah, Thura, Oaks, & Lin, 2020
  42. Hemiphyllodactylus serpispecus Eliades, Phimmachak, Sivongxay, Siler, & Stuart, 2019
  43. Hemiphyllodactylus simaoensis Agung, Chornelia, Grismer, Grismer, Quah, Lu, Tomlinson, & Hughes, 2022
  44. Hemiphyllodactylus tehtarik Grismer et al., 2013
  45. Hemiphyllodactylus titiwangsaensis Zug, 2010
  46. Hemiphyllodactylus tonywhitteni Grismer et al., 2017
  47. Hemiphyllodactylus typus Bleeker, 1860 – Con tre sottospecie:
    1. Hemiphyllodactylus typus chapaensis Bourret, 1937
    2. Hemiphyllodactylus typus pallidus Auffenberg, 1980
    3. Hemiphyllodactylus typus typus Bleeker, 1860
  48. Hemiphyllodactylus uga Grismer, Wood, Thura, Zin, Quah, Murdoch, Grismer, Li, Kyaw, & Lwin, 2018
  49. Hemiphyllodactylus yanshanensis Agung, Chornelia, Grismer, Grismer, Quah, Lu, Tomlinson, & Hughes, 2022
  50. Hemiphyllodactylus yunnanensis (Boulenger, 1903)
  51. Hemiphyllodactylus ywanganensis Grismer, Wood, Thura, Zin, Quah, Murdoch, Grismer, Li, Kyaw, & Lwin, 2018
  52. Hemiphyllodactylus zalonicus Grismer, Chit, Pawangkhanant, Nazarov, Zaw, & Poyarkov, 2021
  53. Hemiphyllodactylus zayuensis Jiang, Wang, & Che, 2020
  54. Hemiphyllodactylus zugi Nguyen et al., 2013
  55. Hemiphyllodactylus zhutangxiangensis Agung, Grismer, Grismer, Quah, Chornelia, Lu, & Hughes, 2021
  56. Hemiphyllodactylus zwegabinensis Grismer, Wood, Quah, Thura, Oaks, & Lin, 2020
  1. ^ a b c d e f g h i (EN) Genus Hemiphyllodactylus, su repfocus.dk, 15 dicembre 2023 (archiviato il 15 dicembre 2023).
  2. ^ a b c (NL) Pieter Bleeker, Natuurkundig tijdschrift voor Nederlandsch Indië, v.20 1859-1860, Lange, 1859. URL consultato il 5 dicembre 2023.
  3. ^ (EN) Nelly de Rooij e Nelly de Rooij, The reptiles of the Indo-Australian archipelago, vol. 1, E.J. Brill, 1915. URL consultato il 5 dicembre 2023.
  4. ^ a b (EN) L. D. Brongersma, Some notes on the genus Hemiphyllodactylus Bleeker, 1932. URL consultato il 5 dicembre 2023.
  5. ^ (EN) Malcolm A. Smith, Remarks on Some Old World Geckoes, 1933. URL consultato il 5 dicembre 2023.
  6. ^ a b c d e f (EN) George Zug, Speciation and dispersal in a low diversity taxon: the Slender Geckos Hemiphyllodactylus (Reptilia, Gekkonidae), in Smithsonian Contributions to Zoology, n. 631, 2010, DOI:10.5479/si.00810282.631.
  7. ^ a b (EN) Search results | The Reptile Database | Genus Hemiphyllodactylus, su reptile-database.reptarium.cz. URL consultato il 5 dicembre 2023.

Altri progetti

[modifica | modifica wikitesto]

Collegamenti esterni

[modifica | modifica wikitesto]
Controllo di autoritàJ9U (ENHE987007570316605171
  Portale Rettili: accedi alle voci di Wikipedia che trattano di rettili